Kolektif yaþamýn süre geldiði apartman konutlarý; birden fazla aileyi tek çatý altýnda toplamakta ve arsa üzerinde katmanlaþarak çok sayýda bireye barýnma alaný yaratmaktadýr. Baþlangýcýndan günümüze bir dünya kenti olan Ýstanbul’da çeþitli dönemlerde, farklý nedenlerle ortaya çýkan konut açýðý; birden çok ailenin barýnmasýna olanak saðlayan kolektif yaþam alanlarýnýn inþasýný zorunlu kýlmýþtýr. Tarihsel süreç içerisinde yapýmý hýzlanarak kentin hakim dokusunu oluþturan apartman yapýlarý; önceleri çok nüfuslu ailelerin birlikte yaþadýðý konutlar olarak yapýlýrken Kat Mülkiyeti Kanununun kabulünden sonraki süreçte, kullanýcýlarýnýn belirli olmadýðý yapýlara dönüþmüþ ve standartlaþarak inþa edilmiþtir. Mülkiyet kavramý çerçevesinde þekillenerek kullanýcýlarýn mülk sahibi olmasýný kolaylaþtýran ve ülkemizdeki apartmanlaþma süreci için önemli bir eþik olarak deðerlendirilen yasa; yap-sat olarak adlandýrýlan bir süreci baþlatýrken kullanýcýsý belirli olmayan, çoðunluðu birbirine benzeyen yapýlarýn hýzla çoðalmasýna neden olmuþtur. Günümüz dünyasýnda meydana gelen Covid-19 salgýný da; bireylerin hayat standartlarýný kýsýtlayarak günlük faaliyetlerimizin büyük bir çoðunluðunu ihtiyaçlarýmýz doðrultusunda tasarlanmayan bu apartman konutlarýnda yürütmemizi zorunlu kýlmýþtýr. Pandemi süresi boyunca kullanýcýlarýn konutlarýnda belirli zorluklarla karþýlaþtýklarý ve bu zorluklarýn nedenlerinin mekan organizasyonundaki çözümlemelerle baðlantýlý olduðu bilinmektedir. Günden güne konut alanlarý katlanarak artan Ýstanbul’da gerek imar planý uygulamalarý gerekse yap-sat konut düzenindeki yerleþik yaygýn düzen dolayýsýyla tek tipleþerek inþa edilen apartmanlarda, daha steril bir yaþama gereksinim duyulan pandemi sürecindeki durumun incelendiði bu çalýþma; Kat Mülkiyeti Kanunu öncesi ve sonrasý yapýlarý konu almaktadýr. Dolayýsýyla yaþanan salgýn süreci; apartman tipolojisinin mekansal çözümlemeleri ve kullanýmlarý hakkýnda düþünme ve yeniden deðerlendirme ortamý oluþturmaktadýr. Bu çalýþma; Ýstanbul’da yer alan apartman örneklerinin mesafe kavramý temeline dayanan Proksemik Alan Teorisi ýþýðýnda incelenerek plan çözümlemelerindeki yaklaþýmlarý pandemi baðlamýnda deðerlendirmeyi hedeflemektedir.
Anahtar Kelimeler: Apartman, Kat Mülkiyeti Kanunu, Covid-19 Salgýný, Proksemik Alan Teorisi
|
