Kolektif yaşamın süre geldiği apartman konutları; birden fazla aileyi tek çatı altında toplamakta ve arsa üzerinde katmanlaşarak çok sayıda bireye barınma alanı yaratmaktadır. Başlangıcından günümüze bir dünya kenti olan İstanbul’da çeşitli dönemlerde, farklı nedenlerle ortaya çıkan konut açığı; birden çok ailenin barınmasına olanak sağlayan kolektif yaşam alanlarının inşasını zorunlu kılmıştır. Tarihsel süreç içerisinde yapımı hızlanarak kentin hakim dokusunu oluşturan apartman yapıları; önceleri çok nüfuslu ailelerin birlikte yaşadığı konutlar olarak yapılırken Kat Mülkiyeti Kanununun kabulünden sonraki süreçte, kullanıcılarının belirli olmadığı yapılara dönüşmüş ve standartlaşarak inşa edilmiştir. Mülkiyet kavramı çerçevesinde şekillenerek kullanıcıların mülk sahibi olmasını kolaylaştıran ve ülkemizdeki apartmanlaşma süreci için önemli bir eşik olarak değerlendirilen yasa; yap-sat olarak adlandırılan bir süreci başlatırken kullanıcısı belirli olmayan, çoğunluğu birbirine benzeyen yapıların hızla çoğalmasına neden olmuştur. Günümüz dünyasında meydana gelen Covid-19 salgını da; bireylerin hayat standartlarını kısıtlayarak günlük faaliyetlerimizin büyük bir çoğunluğunu ihtiyaçlarımız doğrultusunda tasarlanmayan bu apartman konutlarında yürütmemizi zorunlu kılmıştır. Pandemi süresi boyunca kullanıcıların konutlarında belirli zorluklarla karşılaştıkları ve bu zorlukların nedenlerinin mekan organizasyonundaki çözümlemelerle bağlantılı olduğu bilinmektedir. Günden güne konut alanları katlanarak artan İstanbul’da gerek imar planı uygulamaları gerekse yap-sat konut düzenindeki yerleşik yaygın düzen dolayısıyla tek tipleşerek inşa edilen apartmanlarda, daha steril bir yaşama gereksinim duyulan pandemi sürecindeki durumun incelendiği bu çalışma; Kat Mülkiyeti Kanunu öncesi ve sonrası yapıları konu almaktadır. Dolayısıyla yaşanan salgın süreci; apartman tipolojisinin mekansal çözümlemeleri ve kullanımları hakkında düşünme ve yeniden değerlendirme ortamı oluşturmaktadır. Bu çalışma; İstanbul’da yer alan apartman örneklerinin mesafe kavramı temeline dayanan Proksemik Alan Teorisi ışığında incelenerek plan çözümlemelerindeki yaklaşımları pandemi bağlamında değerlendirmeyi hedeflemektedir.
Anahtar Kelimeler: Apartman, Kat Mülkiyeti Kanunu, Covid-19 Salgını, Proksemik Alan Teorisi
|
