Dünya’da kentsel alanlarda yaþanan nüfus artýþý, trafik ve turizm baskýsýna koþut olarak iþlevsel ve fiziksel deðiþikliklere duyulan ihtiyaç, geliþen teknolojiyi modern yaþama entegre etme çabasý gibi çok sayýda etmen Tarihi Kentsel Peyzaj alanlarýnda çoðunlukla birbiriyle baðlantýlý ve karmaþýk sorunlara yol açmýþtýr. Kentsel alanlarda imar faaliyetleri ve bayýndýrlýk çalýþmalarý sýrasýnda ortaya çýkan arkeolojik kalýntýlar, çoðu zaman kentsel geliþmenin karþýsýnda bir engel olarak algýlanýrken, arkeolojik kalýntýlarý ait olduðu baðlamda korunmasý gerekliliði ile kentsel geliþmenin gereklilikleri çatýþmaktadýr. Bu çatýþma yaþayan dinamik bir mekanizma olarak problemlerin hýzla çözümlenmesi gereken kent merkezlerinde çok daha karmaþýk ve katmanlý olarak karþýmýza çýkmaktadýr. Büyük altyapý ve ulaþým projeleri de bu problemlerin odaðýnda yer almaktadýr. Özellikle büyük ölçekli kentlerde, teknolojik geliþmelere de baðlý olarak yeraltý raylý ulaþým sistemleri, yüksek kapasiteli, hýzlý ve konforlu çözümler sunmalarýyla en akýlcý yöntemler olarak karþýmýza çýkmakla birlikte; koruma ve geliþme açýsýndan büyük bir çeliþkiyi de gündeme getirmektedirler. Bu temel çeliþkiden yola çýkýlarak çalýþmanýn amacý; kentsel arkeolojik alanlarda gerçekleþtirilen büyük altyapý projelerinin yarattýðý tehditleri azaltmak ve bu doðrultuda arkeolojik kalýntýlarýn kente entegre edilerek bütüncül korunmasýna yönelik öneriler sunmaktýr. Çalýþma kapsamýnda Ýrlanda, Ýngiltere, Yunanistan, Ýtalya örnekleri ile Avrupa Birliði tarafýndan sürdürülen APPEAR Projesi uygulamalarý planlama ve koruma süreci bakýmýndan analiz edilecektir. Bu doðrultuda ülkemizde gerçekleþtirilen Marmaray Yenikapý örneði uluslararasý uygulamalarla karþýlaþtýrmalý olarak ele alýnarak çýkarýmlar yapýlacaktýr. Bu bildiri, YTÜ Þehir ve Bölge Planlama Bölümü, Kentsel Koruma ve Planlama Yüksek Lisans Programý’nda hazýrlanan tez çalýþmasýndan üretilmiþtir.
Anahtar Kelimeler: Arkeoloji, Geliþim, Kentsel Koruma
|
