Dünya’da kentsel alanlarda yaşanan nüfus artışı, trafik ve turizm baskısına koşut olarak işlevsel ve fiziksel değişikliklere duyulan ihtiyaç, gelişen teknolojiyi modern yaşama entegre etme çabası gibi çok sayıda etmen Tarihi Kentsel Peyzaj alanlarında çoğunlukla birbiriyle bağlantılı ve karmaşık sorunlara yol açmıştır. Kentsel alanlarda imar faaliyetleri ve bayındırlık çalışmaları sırasında ortaya çıkan arkeolojik kalıntılar, çoğu zaman kentsel gelişmenin karşısında bir engel olarak algılanırken, arkeolojik kalıntıları ait olduğu bağlamda korunması gerekliliği ile kentsel gelişmenin gereklilikleri çatışmaktadır. Bu çatışma yaşayan dinamik bir mekanizma olarak problemlerin hızla çözümlenmesi gereken kent merkezlerinde çok daha karmaşık ve katmanlı olarak karşımıza çıkmaktadır. Büyük altyapı ve ulaşım projeleri de bu problemlerin odağında yer almaktadır. Özellikle büyük ölçekli kentlerde, teknolojik gelişmelere de bağlı olarak yeraltı raylı ulaşım sistemleri, yüksek kapasiteli, hızlı ve konforlu çözümler sunmalarıyla en akılcı yöntemler olarak karşımıza çıkmakla birlikte; koruma ve gelişme açısından büyük bir çelişkiyi de gündeme getirmektedirler. Bu temel çelişkiden yola çıkılarak çalışmanın amacı; kentsel arkeolojik alanlarda gerçekleştirilen büyük altyapı projelerinin yarattığı tehditleri azaltmak ve bu doğrultuda arkeolojik kalıntıların kente entegre edilerek bütüncül korunmasına yönelik öneriler sunmaktır. Çalışma kapsamında İrlanda, İngiltere, Yunanistan, İtalya örnekleri ile Avrupa Birliği tarafından sürdürülen APPEAR Projesi uygulamaları planlama ve koruma süreci bakımından analiz edilecektir. Bu doğrultuda ülkemizde gerçekleştirilen Marmaray Yenikapı örneği uluslararası uygulamalarla karşılaştırmalı olarak ele alınarak çıkarımlar yapılacaktır. Bu bildiri, YTÜ Şehir ve Bölge Planlama Bölümü, Kentsel Koruma ve Planlama Yüksek Lisans Programı’nda hazırlanan tez çalışmasından üretilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Arkeoloji, Gelişim, Kentsel Koruma
|
