Birleþmiþ Milletler Çocuk Haklarý Sözleþmesi’nde erken yaþta reþit olma durumu hariç on sekiz yaþýna kadar her insan çocuk olarak tanýmlanmaktadýr. Ancak yaþ gerekliliklerine göre çocukluk tanýmý ve çocuðun toplumdaki algýsý da zamanla deðiþmiþtir. Toplumun geleceði olan bireylerin geçmiþte sadece fiziksel olarak varlýðý ve saðlýðý gözetilmiþken günümüzde ruhen ve sosyal yönden de çocuklarýn saðlýklý bir þekilde varlýðýný sürdürmesi önemsenmeye baþlanmýþtýr. Bu anlamda çocuklarýn saðlýk haklarý bütün olarak ele alýnmýþ, hastane yapýlarýnýn sadece medikal hizmet vermeyip hastalýðýn çocuk üzerindeki stresi azaltacak psikososyal olarak destek veren mekanlar oluþturulmasýný gerekli kýlmaktadýr.
Çocuklarýn yetiþkin bireylerden daha farklý algýlarý ve davranýþ þekilleri vardýr. Bulunduklarý mekanlarý yetiþkinlerden baþka parametreler ýþýðýnda gözlemlemekte ve dönemsel olarak geliþim özellikleri doðrultusunda mekanlarý kullanmaktadýr. Yetiþkin bireylere kýyasla çocuk bireylerin hastalýk sürecine baðlý stres ve kaygýyý daha yoðun hissedebilmektedir. Çocuk hastanýn sosyal geliþimi de gözetilerek hastane mekanlarýna ait tasarým kriterlerinin mimari açýdan ele alýnmasýnýn gerektiði düþünülmektedir. Çalýþmanýn temel sorusu “Çocuðun hastane ortamýnda stresini azaltmayý destekleyecek psikososyal olarak destek veren mekanlar nelerdir?” olmuþtur. Bu sorudan yola çýkarak literatürde çocuk onkoloji hastalarýnýn mekansal algýsýna iliþkin parametrelere ait verilerin sýnýrlý olduðu görülmüþ, çalýþmanýn özgün olabilmesi amacýyla “çocuk onkoloji servisinde psikososyal olarak destek veren mekanlar” olarak araþtýrma alanýnýn sýnýrlarý belirlenmiþtir. Belirlenen sýnýrlar doðrultusunda öncelikle çocuk onkoloji servisine ait mekanlarýn iþleyiþ þemalarýnda psikososyal olarak destek veren mekanlarýn organizasyonunun nasýl saðlanmasý gerektiði ve mevcut örneklerdeki psikososyal olarak destek veren mekanlarýn kullanýmýnýn hasta çocuktaki algýsý çalýþmanýn kapsamýný oluþturmaktadýr.
Anahtar Kelimeler: Hastane, çocuk algýsý, psikososyal destek.
|
