Hýzla deðiþen fiziksel, sosyal ve ekonomik dinamikler kentlerin giderek deðiþmesine ve kentlerdeki kültürel peyzaj deðerlerinin de yok olmasýna neden olmaktadýr. Somut ve soyut miras deðerleriyle, geçmiþ ile günümüz arasýnda bir bað kuran bu deðerlerin korunmasý bireyler, toplum ve peyzaj arasýndaki iliþkinin devamlýlýðý için önemlidir. Çünkü doðal ve kültürel miras deðerleri ile kültürel peyzaj arasýnda kurulan iliþkiler; bireylere ve toplumlara, fiziksel, ruhsal ve biliþsel geliþimden ekonomik kalkýnmaya kadar geniþ çeþitlilikte yarar saðlamaktadýr. Bu nedenle günümüzde tarihi alanlarýn sahip olduðu deðerleri anlamak, deðerlendirmek ve korumak amacýyla kültürel peyzajlara iliþkin çalýþmalar artmakta ve önem kazanmaktadýr. Kültürel peyzajlarýn araþtýrýlmasý, özelliklerinin belirlenmesi, korunmasý ve deðerlendirilmesi bu deðerlerin gelecek nesillere aktarýlmasýný saðlayacaktýr. Bu amaçla bu çalýþmada Ýstanbul’un en önemli tarihi alanlarýný barýndýran ve en önemli kültürel peyzaj özelliklerine sahip olan Tarihi Yarýmada incelenmiþtir. Çalýþmada Tarihi Yarýmadanýn kültürel peyzaj kriterleri kapsamýnda kültürel peyzaj öðeleri incelenmiþ ve alanýn geçmiþten günümüze geçirdiði deðiþim ve dönüþüm tespit edilmeye çalýþýlmýþtýr. Bu doðrultuda alanla ilgili yapýlan, geçmiþ ve günümüzdeki haritalar ve fotoðraflar deðerlendirilerek alanýn Roma, Bizans, Osmanlý ve Cumhuriyet dönemlerine ait farklý kültürel peyzaj katmanlarýna sahip olduðu ve günümüzde bu alanýn estetik ve görsel açýdan büyük bir deðiþime uðradýðý tespit edilmiþtir. Sonuç olarak bu çalýþmada Tarihi Yarýmada da kültürel peyzaj alanlarýnýn ve ögelerinin deðiþim ve dönüþümü ile ilgili bulgular deðerlendirilmiþ ve bu deðiþimin önlenmesine yönelik önerilerde bulunulmuþtur.
Anahtar Kelimeler: Kültürel peyzaj, kültürel peyzaj deðiþimi, kültürel peyzaj öðeleri, Ýstanbul, Tarihi yarýmada
|
