Konya’nýn, Meram Ýlçesi sýnýrlarý içerisinde bulunan Kilistra (Gökyurt) Köyü, doðal malzemeler kullanýlarak oluþturulan geleneksel mimarinin, eþine az rastlanýr biçimlerine ev sahipliði yapan bir yerleþimdir. Eþine az rastlanýr bu mimarinin ortaya çýkmasýnda; yerleþimin bulunduðu konumun jeolojik özellikleri ve bölge coðrafyasý büyük pay sahibidir. Yerleþim, piroklastik kökenli ve iskâna oldukça elveriþli bir plato üzerinde yer almaktadýr. Ayrýca, platonun çevresinde, akarsular ve verimli araziler bulunmaktadýr. Platonun bu özellikleri, tarih öncesi dönemlerden itibaren buranýn, kesintisiz olarak iskân edilmesini saðlamýþtýr. Yeni Ahit (Ýncil) metinlerinde, Lystra adýyla kendisine yer bulan bu yerleþim, günümüzde de Konya’nýn önemli bir inanç ve kültür merkezi olarak öne çýkmakta, ayný zamanda da geleneksel mimarisi ile dikkat çekmektedir. Ne var ki, Kilistra (Gökyurt) yerleþimindeki geleneksel mimari, 1970’li yýllardan itibaren bir duraklama dönemine girmiþtir. Türkiye’de, köylerden kentlere doðru yönelen ekonomik temelli göçlerin, Kilistra (Gökyurt) yerleþimini de etkilemesi nedeniyle, yerleþimdeki nüfus azalmaya baþlamýþtýr. Azalan nüfus, inþa faaliyetlerinin de durmasýna neden olmuþtur. Bu duraksama, geleneksel yapý inþasý gerçekleþtiren ustalarýn da, baþka gelir getiren mesleklere yönelmelerine sebep olmuþtur. Yerleþimde, 1990’lý yýllardan itibaren, hazýr ve fabrikasyon malzemelerin inþa faaliyetlerinde kullanýlmasý nedeniyle de, geleneksel inþa teknikleri unutulmaya yüz tutmuþtur. Bu nedenlerden dolayý yapýlan çalýþma, doðal yapý malzemelerinin geleneksel yapýlarda kullanýlma süreçlerine ve bu süreçlerde yararlanýlan gereçlere dair, sözlü ve uygulamalý bilgileri kayýt altýna almaya odaklanmýþtýr.
Anahtar Kelimeler: Konya, Kilistra (Gökyurt), geleneksel yapý inþa teknikleri, restorasyon ve yeniden kullaným.
|
