Endüstri Devrimi ile toplumlarýn hayatýna giren birçok endüstri yapýsý zaman içerisinde var olan iþlevinin yetersizliði ya da kullanýlmamasý sebebiyle âtýl duruma gelmiþtir. Endüstri Mirasý olarak nitelendirilen, tarihi deðeri olan bu yapýlarýn gelecek nesillere aktarýlmasý amacýyla yeniden iþlev kazandýrýlarak koruma altýna alýnmasý toplumlar için büyük önem arz etmektedir. Çalýþma kapsamýnda endüstri devriminin ortaya çýkardýðý yeniliklerin mimari anlamda yaþattýðý geliþimler ile bu geliþmelerin Osmanlý ve Türkiye mimarisi üzerindeki etkilerine deðinilecektir. Endüstri mirasý kavramý incelendikten sonra yeniden iþlevlendirme yöntemi ile sanat ve kültür alanýnda topluma kazandýrýlmýþ endüstri mirasý örnekleri incelenecek, Ýstanbul gazhanelerinden Dolmabahçe, Yedikule, Nakkaþtepe gazhanelerinin tarihine ve günümüzdeki hallerine deðinilecek, Hasanpaþa Gazhanesi’nin detaylý incelemesi neticesinde endüstri mirasý yapýlarýn kent belleði üzerindeki etkisi Hasanpaþa Gazhanesi üzerinden incelenecektir.
Hýzlý bir kentsel dönüþüm ve devinim yaþadýðýmýz günümüz þartlarýnda kent içinde yaþayan bireylerin mekânsal deneyimlerinde yaþadýklarý deðiþimler kent belleðini zedelemektedir. Önem derecesine baðlý olarak bazý mekânlarýn korunmasý gündeme gelirken, endüstri mirasý yapýlarýnýn korunmasý geri planda kalmaktadýr. 19. yüzyýl teknolojisini yansýtan en önemli endüstri mirasý yapýlarýndan olan Hasanpaþa Gazhanesi iþlevini yitirdikten sonra farklý iþlevler için kullanýlmýþ olsa da yapýnýn kendi iþlevinden çok uzaklaþýlmýþ, süreç içerisinde kullaným dýþý kalmasý sonucunda âtýl duruma gelmiþtir. Çevre halký, belediye ve üniversite iþ birliði ile 20 senelik bir proje süreci ardýndan Hasanpaþa Gazhanesi aktif bir kamusal alan olarak Müze Gazhane adýyla yeniden iþlevlendirilerek halkýn hizmetine sunulmuþtur. Bu çalýþmanýn amacý endüstri mirasý yapýlarýnýn kent için önemine, kent belleði ve kolektif belleðe olan etkisine deðinmek, bu baðlamda kamusal alan olarak yeniden iþlevlendirilen endüstri mirasý yapýsý Hasanpaþa Gazhanesinin kent belleðine olan etkisini araþtýrmaktýr.
Anahtar Kelimeler: Endüstri Mirasý, Yeniden Ýþlevlendirme, Kent Belleði, Kolektif Bellek, Sürdürülebilirlik
|
