Tarihten günümüze dünya birçok salgýnla karþý karþýya kalmýþtýr. Salgýnlarýn yayýlmasýnýn önüne geçebilmek için birçok önlem alýnmýþtýr ve alýnmaya devam edilmektedir. Salgýnlarýn yayýlma sebepleri araþtýrýldýðýnda en çok yayýlým gösteren yerlerin nüfus yoðunluðunun yüksek olduðu kent merkezleri ve özellikle “kamusal mekanlar” olduðu tespit edilmiþtir. Bu sebeple alýnan önlemlerden biri de kent içi yoðunluðu azaltmak için insanlarýn kamusal alanlara çýkmasýnýn yasaklanmasý olmuþtur. Alýnan önlemler yaþayýþ biçimini, bireylerin günlük ritmini etkilemiþ mekânsal deðiþimler gözlemlenmeye baþlamýþtýr. Buradan hareketle çalýþmanýn amacý, tarihten günümüze salgýn hastalýklarla deðiþen insan- kamusal mekan iliþkileri ve bu doðrultuda yapýlan kamusal mekandaki düzenlemelerini örnekler üzerinden analiz etmektir. Analitik incelemede günümüze kadar yaþanan veba, kolera, verem ve hala süren COVID- 19 salgýnlarýnýn “yayýlmasýna etki eden mekânsal özellikler”, “insan iliþkilerindeki deðiþimler ve kamusal mekana etkisi”, “kamusal mekandaki düzenlemeler” karþýlaþtýrmalý olarak incelenmiþtir. Son olarak salgýn döneminde karþýlaþýlan kent problemlerine sunulan çözümlerle, kentsel kamusal mekanlarýn yaþanabilirliði ve sürdürülebilirliðinin önemine vurgu yapýlmýþtýr. Süreç içinde yaþanan ve olasý salgýnlar karþýsýnda günlük yaþamýn devamlýlýðý, salgýn gibi yeni doðal afetlere karþý kentlerin gösterdiði direnç kentsel- kamusal mekanýn sürdürülebilirliði ile doðrudan baðlantýlý olduðu gözlemlenmiþtir. Kentsel planlamalarda yapýlmasý gereken, salgýn gibi olasý felaketlerde kiþisel saðlýk ve sürdürülebilirlik açýsýndan düzenleme ölçütlerinin birey mekan iliþkisi üzerinden düþünülerek tasarlanmasý; kent yoðunluklarýnýn azaltýlmasý; daha çok doðayla birlikte olabilecek, yaya ve bisiklet yollarýnýn tasarlanarak yürünebilir kentler oluþturulmasý önem taþýmaktadýr. Bütün bu öneriler dikkate alýndýðýnda geçmiþte olduðu gibi yeni normalleþme sürecinde de kendi kendine yetebilen, saðlýklý kentler, kamusal alanlar, yaþam birimleri oluþturulabilecektir. (Bu çalýþma birinci sýrada yer alan yazarýn tezinden üretilmiþtir.)
Anahtar Kelimeler: Salgýn, Kamusal Mekan, Salgýn- Kamusal Mekan Ýliþkisi
|
