Mekânlarý, içinde bulunduklarý toplumun koþullarý, daha detaylý bir ifadeyle; ekonomik, kültürel, politik/ideolojik yapýlanmasý biçimlendirir, deðiþtirir ve dönüþtürür. Karþýlýklý olarak, mekânlar da içinde bulunduklarý toplumu etkiler ve deðiþtirir. Toplumsal yapýdaki deðiþim, kentlerde olduðu gibi, kýrsal yerleþimlere de yansýmakta, gündelik hayatý ve mekânlarý yeniden biçimlendirmektedir. Çanakkale’nin Ayvacýk ilçesine baðlý olan ve antik çaðlardan itibaren farklý din ve kültürlere ev sahipliði yapan Adatepe Köyü, tamamý koruma altýna alýnan ilk köylerden (T.C. Kültür Bakanlýðý BKTVKK 27.12.1992 tarih ve 2900 sayýlý kararý) biridir. 1980’li yýllarda büyük kentlerden göç almaya baþlayan Adatepe’de, günümüzde evlerin iþlevleri deðiþmekte ve restorasyon çalýþmalarýnýn sayýsý giderek artmaktadýr. Yerel halk, bir yandan yüksek restorasyon maliyetleri, öte yandan ev alým taleplerindeki artýþlar nedeniyle, evlerini mevcut deðerlerinin çok üstünde satmakta ve köylerini terk etmektedir. Bu çalýþmada, toplumsal yapýdaki deðiþimin Adatepe Köyü’nün mekânsal yapýlaþmasý ve köyün konutlarý üzerindeki etkilerinin incelenmesi amaçlanmaktadýr. Çalýþma kapsamýnda köyün mekânsal biçimlemesindeki deðiþim süreci, toplumsal yapýsý temelinde irdelenmekte ve köy evlerinin mekânsal analizi yapýlmaktadýr. Geçmiþten günümüze kadarki süreçte Adatepe Köyü’nün gündelik hayatý ve yapýlaþmasý irdelenerek rölöve çizimleri üzerinden evlerin mekânsal incelemesi yapýlmýþ, bu çalýþmalar; analizler, yerinde gözlem ve sözlü görüþme yöntemleri ile desteklenmiþtir. Araþtýrmada, deðiþen yapýya koþut olarak, köyün gündelik hayatýnýn ve demografik yapýsýnýn önemli ölçüde deðiþtiði, köy evlerinin bir kýsmýnýn ticari iþlevlere dönüþtüðü, restorasyonlarýn görece baþarýlý olduðu sonucuna ulaþýlmýþtýr.
Anahtar Kelimeler: Geleneksel Konut/Ev, Adatepe Köyü, Toplumsal Yapý, Mekânsal Deðiþim
|
