Binalarda enerji tüketimini etkileyen en önemli parametrelerden biri kabul edilen bina kullanıcısının varlık/yokluk durumu ve davranışının tahmin edilmesi yaklaşık otuz yılı aşkın süredir aktif bir araştırma alanıdır. Alanda yürütülen çalışmalar deney, modelleme, simülasyon, karşılaştırma ve gözleme dayalı yöntemler etrafında kümelenmiştir. Bu özelleşmiş araştırma alanı, enerji performans simülasyonu aracılığıyla binanın enerji tüketiminin tahmininde ortaya çıkan ve “bina performans açığı” olarak tanımlanan tahmin edilen ve gerçekleşen enerji tüketimi arasındaki farkın azaltılmasını hedeflemektedir. Simülasyon araçlarındaki gelişmeler bina enerji performans tahminini kolaylaştırmış olsa da deterministik/kural tabanlı girdi ve/veya verilere dayalı simülasyon sonuçları bina performans açığı ile doğrudan ilişkilendirilmektedir. Özellikle kullanıcı davranışı temelli çalışmaların eksikliğine vurgu yapılmakta, bina performans açığının ancak kullanıcı davranışının kural tabanlı (deterministik) kontrol stratejileri üzerinden değil, stokastik yaklaşımlarla ele alınmasının önemi sıklıkla vurgulanmaktadır. Kullanıcılarının enerji tüketimine yönelik davranışları ve binanın fiziksel ve sistemleri arasındaki etkileşimlerin ayrıntılı olarak ele alınmasını sağlayan davranış modellerinin geliştirilmesi ve simülasyon programlarına entegre edilmesi önemli bir çalışma alanı halini almıştır. Bu çalışma, kullanıcı davranışının modellenmesi/simülasyonu ve enerji performansı konusunda son on yılda Web of Science’ta yayınlanmış çalışmaların sistematik bir derlemesine odaklanmaktadır. Saptanan 1087 çalışma ön inceleme sonucunda 58 derleme ve 469 araştırma makalesine indirgenmiş, derleme makaleler üzerinden tematik analiz yapılmıştır ve ağırlıklı olarak çalışılan (1) kullanıcı davranışı tipleri, (2) veri toplama yöntemleri, (3) kullanıcı davranışı modelleme yöntemleri, (4) bina tipi ve (5) simülasyon entegrasyonu ana temalarını sağlayan 87 makalenin meta-analizi tamamlanmıştır. Bu analiz sonucunda çalışma alanındaki boşluklar ve potansiyeller değerlendirilmiş, genel kabul gören yöntemler saptanmıştır. Bu sayede gelecek çalışmalarda bina performans açığını azaltacak araştırma tasarımı yapılabilmesi için bir altlık oluşturmak hedeflenmiştir.
Bu çalışma ESOGÜ Mühendislik Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümü’nde yüksek lisans programına devam eden Selin Girişen’in ofis binalarında kullanıcı davranışı ve enerji tüketimi arasındaki ilişkiyi irdeleyen tez çalışması kapsamında hazırlanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Kullanıcı Davranışı, Modelleme, Simülasyon, Ofis Binaları, Bina Performans Açığı
|
