Doğada bol miktarda bulunan malzemelerin başında gelen ahşap; doğallığı, hafifliği, dayanıklılığı, sürdürülebilirliği ve uygulama kolaylığı gibi nitelikleri sayesinde tasarım tarihinde kendisine oldukça erken yer edinmiş bir yapı malzemesidir. Fiziksel ve görsel niteliklerindeki çeşitliliğe bağlı olarak tasarımcılar tarafından yapıdan mekâna, mobilyadan endüstriyel tasarıma kadar farklı tasarım ölçeklerinde ahşap malzeme tercihi yapılabilmektedir. Yapı ölçeğinde kolon, kiriş, döşeme gibi taşıyıcı sistem elemanlarında, mekân ölçeğinde kapı, pencere, mekân bölücü gibi yapı elemanlarında, mobilya ölçeğinde sırtlık, kolçak, ayak gibi bileşenlerde ve endüstriyel tasarım ölçeğinde aksesuar ve detay tasarımına kadar uzanan geniş bir yelpazede ahşap malzemenin kullanımından bahsetmek mümkündür.
Ahşap malzeme tercihinin mobilya ölçeğiyle sınırlandırıldığı bu çalışmada, bir mobilya tasarımında yer alabilecek farklı ahşap türlerine ait kullanım alternatiflerinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Bu doğrultuda öncelikle ahşap malzemenin nitelik özellikleri incelenmiş; masif, lamine ve laminat olmak üzere üç temel uygulama tekniği hakkında bilgi verilmiştir. Ardından işlenerek şekil verilebilme ve dış etkenlere karşı fiziksel dayanım ölçütleri göz önünde bulundurularak bir sınıflandırma yapılmış ve ahşabın mobilyalarda yer aldığı noktalar taşıyıcı iskelet, yüzeyler ve detaylar olarak belirlenmiştir. Daha sonra mobilya tasarımında en çok tercih edilen 20 farklı tür ahşap; dayanım, renk ve doku gibi nitelik özellikleri ve mobilya tasarımında kullanım alanlarına göre incelenmiştir.
Çalışma sonucunda mobilya tasarımında ahşap kullanımının malzemenin nitelik özellikleriyle ilişkili olduğu, mobilyanın işlevinin, biçiminin, mobilyanın hangi bileşeninde ahşap kullanılacağına ait tasarım kararının ve mobilyanın yerleştirileceği mekânın fiziksel ve sosyal çevresinin, ahşap seçiminde doğrudan etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Ahşap, Mobilya, Mekân, Tasarım
|
