Tarihi kent merkezleri, yörenin kimliğini, geleneksel yaşam biçimini, kültürel birikimlerini, kente ait izlerin ve anılarını en fazla barındıran yerlerdir. Bitlis tarihsel süreç içerisinde bir çok medeniyete ev sahipliği yapmış, zengin bir kültürel mirasa sahiptir. kentin topografik yapısı fiziki gelişimini kısıtlamış ve tarihi kent, kale dışında birbirinden kopuk küçük gruplar halinde gelişim göstermiştir. Bu gelişimde kentin içerisinden geçen su ögesi temel unsurlardan biri olmuştur. 1950’lerden sonra yaşanan hızlı kentleşme süreci ve imar faaliyetleri ile birlikte kent özgün karakterini yitirmeye başlamıştır. Günümüzde sosyal ve ekonomik yapıdaki değişimle birlikte Bitlis tarihi kent merkezi eski çekiciliğini yitirmiştir. Bu süreçte bir çok yapı işlevini yitirmiş, terkedilmiş veya depo-imalathane gibi yeni işlevlere dönüşmüştür. Yaşanan bu süreci, yaşamsal faaliyetlerini devam ettiren asıl mülk sahiplerinin bölgeyi terk etmesi izlemiştir.
Bu çalışmanın amacı; Bitlis kenti tarihi merkezinin yeniden canlandırılmasına yönelik sürdürülebilir koruma-geliştirme stratejilerinin belirlenmesidir. Araştırmanın yöntem kurgusu üç aşamadan meydana gelmektedir. Birincisi Bitlis tarihi kent merkezinde yapılan saha araştırmasına dayanmaktadır. Bu aşamada, alandaki sosyal, ekonomik ve fiziksel ve çevresel sorunlar tespit edilmiş ve analitik haritalara aktarılmıştır. Araştırma yönteminin ikinci aşamasını, SWOT çözümlemeleri oluşturmaktadır. Üçüncü aşaması ise sürdürülebilir koruma geliştirme stratejilerinin geliştirilmesidir. Araştırmanın temel materyalleri, saha araştırmasında yapılan tespitlerin yanı sıra haritalar, imar planları, plan raporları ve diğer yazılı kaynaklardan meydana gelmektedir.
Araştırma sonucunda Bitlis tarihi kent merkezini yeniden canlandırmak üzere sürdürülebilir koruma-geliştirme stratejileri belirlenmektedir. Bu stratejiler sosyo-kültürel, ekonomik, çevresel ve mekansal altyapı bağlamında bütüncül bir bakış açısıyla ele alınmaktadır. Araştırmanın, Bitlis tarihi kent merkezinin yeniden canlandırılmasına ve özgün karakterinin korunarak gelecek nesillere aktarılmasına yönelik bir yol haritası oluşturacağı düşünülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Bütünleşik Koruma, Yenileme, Canlandırma, Tarihi çevre, Bitlis
|
