Anadolu Trakya’sı, Güneydoğu Avrupa ve Yakındoğu arasındaki konumuyla deyim yerindeyse bir köprü görevi gören bir yarımadadır. Söz konusu bölgenin iskanlaşma süreciyle ilgili bilgilerimiz araştırma eksikliklerinden dolayı henüz çok sayıda örnekle desteklenemiyor olsa da özellikle son 30 yıldaki çalışmalar ile daha tanımlı bir hale gelmiştir. Özellikle 1979 yılında Mehmet Özdoğan tarafından başlatılan sistematik yüzey araştırmaları, bölgenin dip tarihinin aydınlatılabilmesi adına bir dönüm noktası olmuştur. Özdoğan, yaptığı yüzey araştırmaları ile Anadolu Trakya’sının çok büyük bir kısmını taramış ve bölgede Toptepe, Hoca Çeşme ve Aşağı Pınar gibi yerleşmelerde kazı çalışmaları gerçekleştirmiştir. Bu çalışmalar bölgenin kültür tarihi içerisindeki yerini ortaya koyan somut veriler sunmuştur.
Doğu Trakya’daki ilk yerleşimler, kültürel olarak Neolitik yaşam biçiminin tüm kurallarıyla oturduğu ve coğrafyasını Balkan Yarımadası’na doğru genişlettiği bir sürece karşılık gelir. Kırklareli il merkezinin yaklaşık 500 metre güneyinde yer alan ve 1993 yılından bu yana devam eden Aşağı Pınar höyüğü, uzun bir zaman dilimini kesintisiz fakat belirli bir değişim dinamiği içinde yansıtan bir yerleşimdir. İlk yerleşim evresi olarak adlandırdığımız 7. Tabakanın erken aşamalarından itibaren yapıların inşasında dal örgü yapım tekniği kullanılmıştır. Doğu Trakya’nın iskanlaşma sürecinin erken aşamalarını yansıtan Hoca Çeşme yerleşmesinde IV. ve III. evrelerinde görülen mimari tümü ile yuvar-lak planlı dal-örgü yapılardan oluşmaktadır. II. Evreden itibaren görülen ve Aşağı Pınar ilk yerleşim evresinden itibaren yapıların inşasında kullan dörtgen planlı, dal örgü evler Doğu Trakya’daki ilk yerleşiklerin inşa sürecindeki arayışlarını ve tek düze gibi görünen dal örgü yapım tekniği içerisindeki çeşitliliği göstermektedir.
Anahtar Kelimeler: Trakya, Neolitik, Mimarlık
|
